ဆရာ မင္းသုဝဏ္

 

 ေမြးသကၠရာဇ္ ၁၉၀၉-ခုႏွစ္၊ ေဖေဖၚ၀ါရီလ (၁၀)ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔
မိဘမ်ား ဦးလြမ္းပင္+ေဒၚမိ
အမည္ရင္း ဦး၀န္
ႏိုင္ငံသား ျမန္မာ
ေမြးရာဇာတိ ရန္ကုန္တိုင္း၊ ဟံသာ၀တီခရိုင္၊ ကြမ္းျခံကုန္းျမဳိ႕
အလုပ္အကိုင္ စာေရးဆရာ၊
ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားမႈ ထင္ရွားေသာ စာေရးဆရာ
ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာ ဗုဒၶဘာသာ

ရန္ကုန္တိုင္း၊ ဟံသာ၀တီခရိုင္၊ ကြမ္းျခံကုန္းျမဳိ႕တြင္ ကုန္သည္မ်ားျဖစ္ ၾကေသာ ဦးလြမ္းပင္ႏွင္႕ေဒၚမိတို႕က ၁၉၀၉-ခုႏွစ္၊ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၁၀ ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႕တြင္ ေမြးဖြားသည္။ ေမြးခ်င္း ၇ ေယာက္တြင္ ဒုတိယေျမာက္ျဖစ္ ျပီး မြန္-ျမန္မာမ်ိဳးရိုးျဖစ္သည္။ အမည္ရင္း ဦး၀န္။

၁၉၁၆(ခန္႕) - အသက္ ၇ ႏွစ္ရြယ္၌ ကြမ္းျခံကုန္းျမဳိ႕ ၾကားေက်ာင္း ေခၚ ေရႊက်င္ေက်ာင္းတိုက္ (ဆရာဦးဖိုးလႈိင္ ေက်ာင္း)တြင္ ျမန္မာစာစတင္ သင္ယူ။ (ေက်ာင္းအုပ္-ဆရာေတာ္ဦးဣႏၵ၀ံသျဖစ္၍ ဆဌမတန္းထိေနခဲ႕။

၁၉၂၁ - ကြမ္းျခံကုန္း အမ်ိဳးသားေက်ာင္းဖြင္႕၍ ေျပာင္းတက္။ အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာ ၂ ဘာသာသင္ယူ။ ကဗ်ာေရး နည္းကို ထိုေက်ာင္းမ ွဆရာဦးအာကာသန္းထံမွသင္ယူသည္။ ဆဌမတန္းထိေနခဲ႕။

၁၉၂၃ ဇူလိုင္ ၃၀ ရက္တြင္ ရန္ကုန္ျမဳိ႕ဆရာမွတ္ၾကီးေက်ာင္းေခၚ စိန္ဂြၽန္းေက်ာင္းကို၀င္၍ ပဥမတန္းမွစတက္။

၁၉၂၆ မတ္လတြင္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အလယ္တန္း စေကာလားရွစ္စာေမးပြဲ (စတုတၳရ၍) ေအာင္သည္။ အဌမ တန္းမွစ၍ ဆရာမွတ္ၾကီးအိပ္ေဆာင္တြင္ ေက်ာင္းသားမွဴးလုပ္ရ။ ဗုဒၶဘာသာမိန္းကေလးေက်ာင္း(ညေက်ာင္း)၌ အပတ္စဥ္ အလွည္႕က်စာသင္ေပးရ။ ဤႏွစ္မွာပင္ ဒဂုန္မဂၢဇင္း၌ပထမဆံုးကဗ်ာေဖာ္ျပခံရ။

၁၉၂၉ မတ္လတြင္ ၁၀ တန္းကို ပထ၀ီ၀င္ဂုဏ္ထူးျဖင္႕ေအာင္။ ဇြန္လတြင္ ယူနီဗာစတီေကာလိပ္ေရာက္။ ပဲခူးေဆာင္တြင္ေန။

၁၉၃၀ - ဥပစာတန္းတြင္ အထူးေက်ာင္းသားအျဖစ္ အေရြးခံရ၍ တစ္ႏွစ္အတြင္းတြင္ မတ္လမွာက်င္းပေသာ ဥပစာအထက္တန္းစာေမးပြဲေျဖရ။ ေအာင္ျမင္။ မိုးရာသီထုတ္ေကာလိပ္မဂၢဇင္း (အမွတ္-၁)တြင္ ကဗ်ာမ်ားစတင္ ထည္႕သြင္းျခင္းခံရ။

၁၉၃၁ မတ္လတြင္ ပထမႏွစ္ (၀ိဇၨာ) ျမန္မာစာဂုဏ္ထူး အစမ္းစာေမးပြဲေအာင္။ ထိုႏွစ္တြင္ မိဘမ်ားစီးပြားပ်က္ ၍ ေက်ာင္းထြက္ျပီး ကြမ္းျခံကုန္းျမဳိ႕အမ်ိဳးသားေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းအုပ္၀င္လုပ္။ ကေလးကဗ်ာမ်ား စတင္ေရး သား။ တကၠသိုလ္ဖြင္႕ေသာ္ ပါေမာကၡဦးေဖေမာင္တင္ျပန္ေခၚ၍ အလုပ္မွထြက္ တကၠသိုလ္ျပန္တက္။

၁၉၃၃ မတ္လတြင္ ၀ိဇၨာဂုဏ္ထူးတန္းကို (ျမန္မာစာ-ပထမအဆင္႕ျဖင္႕) ေအာင္ျမင္။ ဇြန္လမွ ၁၉၃၅ ေမထိ ျမန္မာစာဌာန၊ အခ်ိန္ပိုင္းနည္းျပလုပ္။ ပဲခူးေဆာင္တြင္ ေက်ာင္းေဆာင္နည္းျပလုပ္ျပီး မဟာ၀ိဇၨာတန္းကို အခ်ိန္ ပိုင္းတက္။

၁၉၃၅ မတ္လ-မဟာ၀ိဇၨာ-ျမန္မာစာဂုဏ္ထူး စာေမးပြဲကို (ဒုတိယအဆင္႕)ျဖင္႕ေအာင္ျမင္။ အခ်ိန္ျပည္႕နည္းျပခန္႕။ ပင္းယေဆာင္ေျပာင္း။ ေက်ာင္းေဆာင္နည္းျပဆရာလုပ္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္၊ ျမန္မာစာအသင္း အတြင္း ေရးမွဴး။ တကၠသိုလ္ဗုဒၶဘာသာအသင္း အတြင္းေရးမွဴး။ ေကာလိပ္မဂၢဇင္းျမန္မာပိုင္း အယ္ဒီတာ။ ဂႏၳေလာက မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာလုပ္ခဲ႕။

၁၉၃၆ - ပညာသင္ဆုရ၍ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၊ ေအာက္စဖို႕တကၠသိုလ္သို႕သြားေရာက္ပညာသင္။ စိန္႕ကက္သရင္း ေက်ာင္းတြင္ သကၠဋ၊ ပါဠိ၊ တိဗက္၊ အေထြေထြဘာသာေဗဒပညာရပ္မ်ားကို သင္ယူ။

၁၉၃၈ ေအာက္တိုဘာတြင္ လန္ဒန္တကၠသိုလ္၊ အေရွ႕ တိုင္းႏွင္႕ အာဖရိကဘာသာရပ္မ်ား

 ေလ႕လာေရးေက်ာင္း (School of Oriental and African studies) သို႕ ေျပာင္းေရႊပညာသင္။

၁၉၃၉ ေအာက္တိုဘာတြင္ ေအာက္စဖို႕တကၠသိုလ္မွ ဘီလစ္ (B.Litt) ေခၚ စာေပ၀ိဇၨာဘြဲ႕ရရွိ။ စက္တင္ဘာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံျပန္။ ေအာက္တိုဘာ ၁ တြင္ လက္ေထာက္ကထိကျဖစ္။

 ျမန္မာႏိုင္ငံပညာျပန္႕ပြားေရးေကာ္မတီ၀င္။

ဗိုလ္မွဴး ဘရွင္၊ ဦးဘိုေက၊ ဦးဝန္ (ဆရာ မင္းသုဝဏ္)၊ မစၥတာ လု(ခ္)

၁၉၄၀ - ေမာင္ေခြးဖို႕ ကေလးကဗ်ာမ်ားထြက္ရွိ။

၁၉၄၁ - သေျပညိဳႏွင္႕အျခားကဗ်ာမ်ား ထြက္ရွိ။

၁၉၄၂ - (ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း) ပညာေရးဌာန၊ ဘာသာျပန္ဌာနခြဲတြင္အမႈထမ္း၊ ပညာ႕တံခြန္အသင္း။ အဘိဓာန္လုပ္ငန္းကို ဦးေဆာင္။(ကြမ္းျခံကုန္းျမဳိ႕တြင္ ဇန္န၀ါရီ ၁၀ ရက္တြင္စတင္ျပဳစု)

၁၉၄၅ ဧျပီ ၇ ရက္တြင္ စစ္ေဘးအႏၱရာယ္ေၾကာင္႕ အဘိဓာန္လုပ္ငန္းကို ေခတၱရပ္ဆိုင္းထားရ။ ျဗိတိသွ်မ်ားျပန္ ေရာက္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုင္။ ကြမ္းျခံကုန္းေျမာက္ပိုင္းတြင္ ျမဳိ႕အုပ္လုပ္ခိုင္း၍ ၂ လမွ်လုပ္ရ။ ၾသဂုတ္ ၆ တြင္ ရန္ကုန္ မဂိုလမ္း၌ အေရးေပၚ တကၠသိုလ္သင္တန္းမ်ားဖြင္႕၍ ျမန္မာစာ လက္ေထာက္ကထိကအျဖစ္ အလုပ္၀င္။

၁၉၄၆ ဇြန္ ၁ ရက္တြင္ ကထိကအျဖစ္ တိုးျမင္႕ခန္႕ထားျခင္းခံရ။

၁၉၄၇ - အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ေဒလီျမဳိ႕သစ္၌က်င္းပေသာ အာရွတိုက္ ဆက္ဆံေရးညီလာခံသို႕၊ ၀တ္လံုေတာ္ရ ဦးေက်ာ္ျမင္႕ေခါင္းေဆာင္ေသာအဖြဲ႕ႏွင္႕ တက္ေရာက္။ ထိုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာျပန္စာေပအသင္းျဖစ္ေပၚလာေသာ အခါ ေ၀ါဟာရေကာ္မတီတြင္ ၀င္လုပ္ရ။

၁၉၄၈ - တကၠသိုလ္ဘာသာျပန္ႏွင္႕ စာအုပ္ထုတ္ေ၀ေရးဌာန၊ ဌာနမွဴး။ အဘိဓာန္လုပ္ငန္းျပန္လုပ္။ အေျခခံ ဥပေဒျမန္မာစာမူကို ေလ႕လာအၾကံေပးရ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသနအသင္း အမႈေဆာင္အဖြဲ႕တြင္၀င္ေရာက္။ သုေတ သနအသင္းဂ်ာနယ္တြင္ စာတည္းအျဖစ္ေဆာင္ရြက္။ဆရာ ေဇာ္ဂ်ီႏွင္႕တြဲ၍ စာေပေလာက စာအုပ္ ထြက္ရွိ။

၁၉၅၀ - ၀ဏၰေက်ာ္ထင္ဘြဲ႕ခ်ီးျမင္႕ခံရ။

၁၉၅၂ - အေမရိကန္ျပည္၊ နယူးေဟဗင္ျမဳိ႕၊ ေယးလ္တကၠသိုလ္တြင္ ၆ လခန္႕ဘာသာေဗဒ ပညာဆည္းပူး။

၁၉၅၃ ဇြန္ ၁ ရက္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဘာသာျပန္ႏွင္႕ထုတ္ေ၀ေရးဌာန စာတည္းမွဴး။

၁၉၅၅ - သိပၸံေမာင္၀၊ ဆရာ ေဇာ္ဂ်ီတို႕ႏွင္႕တြဲ၍ သံုးပြင္႕ဆိုင္ ေခတ္စမ္းစာေပ ထြက္ရွိ။

၁၉၅၇ေအာက္တိုဘာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံယဥ္ေက်းမႈ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ႏွင္႕အတူ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံ၊ ဆိုဗီယက္ ရုရွား၊ ပိုလန္၊ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား၊ အေရွ႕ဂ်ာမနီႏိုင္ငံမ်ားသို႕ လွည္႕လည္ခဲ႕။- တိပိဋကပါဠိျမန္မာ အဘိဓာန္လုပ္ငန္း၊ မြန္ျမန္မာအဘိဓာန္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ကူညီ။ စာေပဗိမာန္စြယ္စံုက်မ္းအဖြဲ႕၊ စာေပဆု ေပးေရးအဖြဲ႕၊ သုခမိန္အဖြဲ႕၊ ပန္တ်ာမူမွန္ျပဳလုပ္ေရးေကာ္မတီ၊ ပိဋကတ္ေတာ္ျမန္မာျပန္ေကာ္မီတီ၊ ဥပေဒဘာသာ ျပန္ ေကာ္မတီတို႕တြင္ ၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္။

၁၉၆၁မတ္လ ၁ ရက္မွ ၁၉၆၂ ေမ ၁၂ ထိ၊ တကၠသိုလ္ ျမန္မာစာဌာနတြင္ ပါေမာကၡအျဖစ္အမႈထမ္း။ ေအာက္တိုဘာတြင္ ျမန္မာ႕ယဥ္ေက်းမႈကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ႏွင္႕အတူ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံသို႕သြားေရာက္။ တကၠသိုလ္စာအုပ္ထုတ္ေ၀ျဖန္႕ခ်ီေရးေကာ္မတီဥကၠဌ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းေကာ္မရွင္

အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ေဆာင္ရြက္။

၁၉၆၂ ေမ ၁၃ ရက္တြင္ ပါေမာကၡရာထူးစြန္႕၊ ဘာသာျပန္ႏွင္႕စာအုပ္ 

ထုတ္ေ၀ေရးဌာနတြင္ ျပန္လည္အမႈထမ္း။ သီရိပ်ံခ်ီဘြဲ႕ခ်ီးျမင္႕ခံရ။

၁၉၆၃ - မင္းယုေ၀ႏွင္႕တြဲ၍ ကဗ်ာ႕ပရိယာယ္ စာအုပ္ထြက္။

၁၉၆၄ - ၁၉၅၂ မွျပဳစုခဲ႕သည္႕ ျမန္မာအဘိဓာန္ ၅ ပိုင္းထြက္ရွိ။

၁၉၆၅ - ပန္းႏွင္႕ပင္စည္၊ ျမန္မာစာ ျမန္မာမႈ႕၊ ခရီး သည္ (ေဇာ္ဂ်ီႏွင္႕တြဲလ်က္) စာအုပ္မ်ားထြက္။

၁၉၆၆ - ျမန္မာႏိုင္ငံ စာမတတ္သူပေပ်ာက္ေရးအတြက္ သက္ၾကီးစာသင္နည္း (၀၊ ထ၊ က၊ လ၊ သ-နည္း)ကို တီထြင္။

၁၉၆၈ - တကၠသိုလ္ဘာသာျပန္ႏွင္႕ စာအုပ္ထုတ္ေ၀ေရးဌာန၊ စာတည္းမွဴးအျဖစ္မွ အျငိမ္းစားယူ၍ ပညာေရး ဌာန အထူးအရာရွိအျဖစ္ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္။ ပ်ဥ္းမငုတ္တို စာအုပ္ထြက္။

၁၉၇၀ - ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသနအသင္း (ႏွစ္-၆၀ ျပည္႕ ႏွစ္) တြင္ အသင္း၏ဥကၠဌအျဖစ္အေရြးခံရ။ ေရခ်မ္းစင္ စာအုပ္ထြက္ရွိ။

၁၉၇၁ ေမ ၃၁ ရက္တြင္ ပညာေရးအရာရွိအျဖစ္မွ အနားယူ။

၁၉၇၄ - အင္းလ်ားကန္သို႕အိုကူးတို႕ ကဗ်ာစာအုပ္ ထြက္ရွိသည္။

၁၉၇၅ မွ ၁၉၇၉ ထိ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၊ အိုဆာကာႏိုင္ငံျခားဘာသာသင္တကၠသိုလ္၌ ဧည္႕သည္ပါေမာကၡအျဖစ္ သြားေရာက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

၁၉၈၀ ေဖေဖာ္၀ါရီလ - ဟိုကၠဴကဗ်ာ ျမည္းစရာ စာအုပ္ ထြက္ရွိသည္။

၁၉၈၄ - လီယာမင္းၾကီး စာအုပ္ထြက္ (ယင္းႏွစ္အတြက္ ဘာသာျပန္ရသဆုရ)

၂၀၀၂ - ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္၊ မင္းသု၀ဏ္၀တၳဳတိုမ်ားစာအုပ္မ်ားထြက္ရွိ။ မင္းသု၀ဏ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သုေတသနအသင္းအတြက္ ဂါမဏိစႏၵပ်ိဳ႕၊ ေတာင္ငူဆိုရတုအေျဖ၊ ဥမၼာဒႏၱီပ်ိဳ႕၊ သွ်င္မဟာရဌသာရ၏ ပကိဏၰက စာစု(ဦးအုန္းေရႊႏွင္႕တြဲဖက္လ်က္) တို႕ကို တည္းျဖတ္ေပးခဲ႕သည္။

ဘ၀နိဂံုး

၂၀၀၄-ခု၊ ၾသဂုတ္ ၁၅ ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႕နံနက္ ၁၁း၃၀ နာရီတြင္ ရန္ကုန္ျမဳိ႕၊ ကမာရြတ္ သေျပညိဳေနအိမ္၌ ကြယ္လြန္သည္။

 

ထင္ရွားေသာစာအုပ္အခ်ိဳ႕

ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာမႈ
ပန္းႏွင္႕ပင္စည္
ပ်ဥ္းမငုတ္တို
ေရခ်မ္းစင္
သဘာ၀ျပကၡဒိန္
အာကာတခြင္ ေျမျပင္တစ္၀ွမ္း
စာေပေလာက (+ေဇာ္ဂ်ီ)
ခရီးသည္ (+ေဇာ္ဂ်ီ)
လီယာမင္းၾကီး (ဘာသာျပန္)
ဟိုကၠဴကဗ်ာျမည္းစရာ
ငါးရာ႕ငါးဆယ္ဇာတ္ပင္လယ္
ကဗ်ာေရးခ်င္စာစပ္သင္
မိုးေပၚမွာၾကယ္တစ္လံုး
ေမာင္းေခြးဖို႕ကဗ်ာမ်ား
အင္းလ်ားကန္သို႕ အိုကူးတို႕
ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္
ဓမၼပဒ
ႏွလံုးလွပံုျပင္မ်ား
တကၠသိုလ္ျမန္မာအဘိဓာန္ (၅-ပိုင္း)
ျမန္မာသတ္ညႊန္းက်မ္း
၀တၳဳတိုမ်ား

ကိုးကား

www.myanmarbookshop.com

 Tin Maung Hlaing