ပန္းခ်ီေတာ္ ဆရာခ်ံဳ

ကုန္းေဘာင္ေခတ္မွာ ျမန္မာ့ ပန္းခ်ီပညာသည္ေတြဟာ အစုအစည္း တစ္ရပ္ အေနနဲ႕ ျမန္မာ့နန္းတြင္းကို ဝင္ေရာက္လာၿပီး နန္းတြင္း ဓေလ့ေတြကို မွတ္တမ္းတင္ ေရးဆြဲခဲ့ၾကရာက စလို႕ “ပန္းခ်ီေတာ္” ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရဟာ စတင္ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ပန္းခ်ီေတာ္ မ်ားထဲမွာ ဦးၾကာညြန္႕၊ ဆရာစာ နဲ႕ ဆရာခ်ံဳ တို႕ဟာ ထင္ရွားခဲ့ပါတယ္။

အဂၤလိပ္ – ျမန္မာ ဒုတိယ စစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ၁၈၆၆ ခုနွစ္၊ ဇြန္လ ၁၈ ရက္ေန႕ ျမင္ကြန္းျမင္းခံုတုိင္ ညီေနာင္တုိ႕က မင္းတုန္းမင္းႀကီးကို ပုန္ကန္ျခားနားတဲ့ အေရး အခင္းေၾကာင့္ ရပ္သူရြာသားေတြ ဟိုေရႊ႕ဒီေျပာင္း ပုန္းေရွာင္ ေနရတဲ့ ကာလမွာ ေမာင္ခ်ံဳကို ဖြားျမင္ခဲ့ပါတယ္။ ခ်ံဳေတာ၊ ယာေတာ အတြင္းမွာ ပုန္းလွ်ိဳးရင္း ေမြးဖြားလာခဲ့ရတဲ့အတြက္ ပထမ အစမွာ ေမာင္ယာခ်ံဳ လို႕ အမည္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေမာင္စံခ်ံဳ၊ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေမာင္ခ်ံဳ ဆိုၿပီး ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ေမာင္ခ်ံဳဟာ ငယ္စဥ္ကတည္းက ပန္းခ်ီကို အားသန္ခဲ့ၿပီး အသက္ (၁၄) ႏွစ္သား အရြယ္မွာေတာ့ ပန္းခ်ီေတာ္ ဦးၾကာညြန္႕ရဲ႕သား ဆရာစာ ထံမွာ တပည့္ခံရင္းနဲ႕ ပန္းခ်ီပညာကို ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။

မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္မွာ အမႈထမ္းခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီေတာ္ ဦးၾကာညြန္႕ဟာ ခရစ္ ၁၈၇၈ ခုႏွစ္၊ သီေပါမင္း နန္းတက္အၿပီး ႏွစ္ႏွစ္ခန္႕ အၾကာမွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သီေပါမင္းက ဦးၾကာညြန္႕ရဲ႕သားျဖစ္သူ ဆရာစာကို ဆက္လက္ ခန္႕အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာစာ မ်က္စိကြယ္ၿပီး အနားယူရတဲ့အခါမွာ ဆရာခ်ံဳ ပန္းခ်ီေတာ္အျဖစ္ ခန္႕အပ္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။

ခရစ္ ၁၈၈၃ ခုႏွစ္မွာ ပန္းခ်ီေတာ္ ျဖစ္လာတဲ့ ဆရာခ်ံဳဟာ အသက္ (၁၇) ႏွစ္သား အရြယ္မွာပဲ နန္းတြင္းပန္းခ်ီေတာ္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
ဒါနဲ႕ ဆက္စပ္ၿပီး ျမန္မာစာေပေလာကမွာ ဦးၾသ (စိႏၱေက်ာ္သူ) ဟာလည္း အေလာင္းမင္းတရားႀကီး လက္ထက္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၁၅ ခုႏွစ္ အသက္ (၁၇) ႏွစ္သား အရြယ္မွာပဲ နန္းတြင္း စာဆိုေတာ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႕လည္း သိရပါတယ္။
ဆရာခ်ံဳ ပန္းခ်ီေတာ္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္တုန္းက နန္းတြင္းမွာ အီတာလ်ံ ပန္းခ်ီဆရာ ႏွစ္ဦးကိုလည္း ေခတၱ ခန္႕အပ္ ထားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဆရာခ်ံဳဟာ အဲ့ဒီ အီတာလ်ံ ပန္းခ်ီဆရာေတြနဲ႕ ပန္းခ်ီပညာခ်င္း ဖလွယ္ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။
ပန္းခ်ီေတာ္အျဖစ္ အမႈထမ္းရာမွာ လစာေတာ္ေငြ အျဖစ္ (၃၅) က်ပ္ ရရွိတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

ဆရာခ်ံဳ နန္းတြင္းကို ပန္းခ်ီေတာ္အျဖစ္ ေရာက္ရွိခဲ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ ပံုတူ ေရးျခယ္မႈ ေခတ္စားလ်က္ ရွိတဲ့ အခ်ိန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးၾကာညြန္႕ သက္ရွိထင္ရွား ရွိစဥ္က ႀကိဳးစား ေရးျခယ္ခဲ့တဲ့ ပံုတူ ေရးျခယ္ နည္းစနစ္ဟာ အရွိန္ရစ ျပဳလာတဲ့ အခ်ိန္လို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ခဲ၊ ေဆးေရာင္စံုေတြနဲ႕ မင္း၊ မွဴးမတ္တို႕ရဲ႕ ပံုတူကို ေရးျခယ္လာခဲ့ရာမွာ ေရးရုိးေရးစဥ္ ျမန္မာ့ပန္းခ်ီမွာ ပံုတူ ေရးျခယ္ျခင္း နည္းဟာ တစ္က႑အျဖစ္ သက္ဝင္လႈပ္ရွားလာခဲ့ပါတယ္။

ဆရာခ်ံဳတို႕ေခတ္က ပုရပိုက္ ပန္းခ်ီေတြသာမက ပိတ္၊ စကၠဴနဲ႕ ပိုးဖဲ စတဲ့ ဖ်င္မ်ားေပၚမွာ ဆင္ရုပ္ ေရးျခယ္မႈ ေခတ္စားခဲ့ပါတယ္။ ဆင္ရုပ္ပံုကို အလွအပ အတြက္ သာမက ေစ့စပ္ လမ္းေၾကာင္းျပဳတဲ့ အခါမွာလည္း သားရွင္က သမီးရွင္ထံ ဆင္ရုပ္ပန္းခ်ီကားကို လက္ေဆာင္အျဖစ္ ေပးပို႕ေလ့ ရွိပါတယ္။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ဆင္လို ႀကံ႕ႀကံ႕ခိုင္ၿပီး ထားတဲ့ ကတိကို တည္ပါမည္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းပါပဲ။

ကႏုတ္၊ နာရီ၊ ကပီ၊ ကဇာ လို႕ ေခၚတဲ့ ေရွးရုိးျမန္မာပန္းခ်ီ ေလးမ်ိဳး ေလးစား ရွိရာမွာ ဂဇာလို႕ ေခၚတဲ့ ဆင္ရုပ္ ေရးနည္း ေရးဟန္ဟာ ေရွးျမန္မာ ပန္းခ်ီဆရာေတြ တစိုက္မတ္မတ္ ေလ့လာလိုက္စားခဲ့တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းတစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တရုတ္နဲ႕ ဂ်ပန္ ပန္းခ်ီနယ္ပယ္မွာ ၁၄ ရာစု ေနာက္ပုိင္းကစၿပီး ထြန္းကားလာခဲ့တဲ့ အနီးအေဝး ေရးဆြဲနည္း စနစ္ကို ေရွးျမန္မာ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပု ဆရာႀကီးေတြက “နတ္ၾကည့္” ေရးနည္းလို႕ ေခၚေဝၚၾကၿပီး အဲ့ဒီ ေရးနည္းကို ၁၈ ရာစု ျမန္မာ ပန္းခ်ီေလာကမွာ ႀကိဳၾကားႀကိဳၾကား ေတြ႕ျမင္လာခဲ့ရပါတယ္။

ဒီလက္ရာေတြကို ပန္းခ်ီေတာ္ ဦးၾကာညြန္႕ရဲ႕ လက္ရာ ပုရပိုက္ ပန္းခ်ီေတြမွာ အမ်ားဆံုး ေတြ႕ျမင္ရၿပီး ဆရာစာ၊ ဆရာခ်ံဳ တို႕က ဆက္လက္ ႀကိဳးပမ္း ခဲ့ရာမွာ တစ္စတစ္စ ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၂၄၇ ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ ၈ ရက္ေန႕ ပါေတာ္မူတဲ့ ေန႕ကို ဆရာခ်ံဳတစ္ေယာက္ မ်က္ဝါးထင္ထင္ ျမင္ခဲ့ရပါတယ္။
ဒီကာလမွာ ဆရာခ်ံဳဟာ ဟိုေျပာင္းဒီေျပာင္းနဲ႕ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ ခဲ့ရပါတယ္။ ဇနီးသည္လည္း ဆံုးခဲ့သလို၊ လူမမယ္ သားႏွစ္ေယာက္နဲ႕ သမီးႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ ဝန္ကိုလည္း ခက္ခက္ခဲခဲ ထမ္းခဲ့ရပါတယ္။ အဂၤလိပ္ေတြက ဆရာခ်ံဳကို မသကၤာမႈနဲ႕ ေထာင္ (၃) လ ခ်ခဲ့ပါတယ္။

ဒီေနာက္မွာ ကာနယ္ဆေလဒင္ က ဆရာခ်ံဳရဲ႕ ပန္းခ်ီပညာကို ႏွစ္သက္တဲ့အတြက္ သူ႕ထံမွာ အမႈထမ္းဖို႕ ေခၚခဲ့ဖူးေပမယ့္လည္း ဆရာခ်ံဳဟာ တုိင္းတစ္ပါးတို႕ရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ အမႈမထမ္းဘူး ဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။

သူ႕ကၽြန္ဘဝ ပါတကားဟု ေတြးေတာ သံုးသပ္ရင္း ဆရာခ်ံဳဟာ ေနာက္လာေနာက္သားမ်ား အမွတ္တရႏွင့္ ဇာတိမာန္ တက္စိမ့္ေသာငွာ အရွင္ႏွစ္ပါး ပါေတာ္မူပံုကို ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ လယ္ထြန္မဂၤလာ သဘင္ကိုလည္း ျပန္လည္ ေရးဆြဲခဲ့တယ္။ နန္းတြင္း မင္း၊ မွဴးမတ္တို႕ သြားလာ ေနထုိင္ခဲ့ၾကပံုေတြကိုလည္း ျခယ္မႈန္းခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဝယ္မယ့္လူ မရွိ၊ ခ်ီးေျမႇာက္မယ့္လူ မရွိခဲ့။

ေနာက္ပိုင္း ဆရာခ်ံဳဟာ ပိတ္ေတြကို လက္မ ၂၀ ပတ္လည္အရြယ္ ပိုင္းျဖတ္လို႕ သစ္သားနဲ႕ ေဘာင္က်က္ ျပဳလုပ္ၿပီး ပံုတူရႈခင္း၊ နန္းၿမိဳ႕ရုိး ဘုရားပုထိုးနဲ႕ ဇာတ္နိပါတ္ေတြကို ေရးျခယ္ခဲ့ပါတယ္။ ပန္းခ်ီကား ႏွစ္ဆယ္ အစိတ္ေလာက္ စုမိတဲ့အခါ ဘုန္းႀကီးပ်ံ၊ ဘေတာ္ပ်ံ၊ မယ္ေတာ္ပ်ံ ပြဲေတြမွာ ခ်ိတ္ဆြဲၿပီး ျပသ ေရာင္းခ်ခဲ့တယ္။

၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္မွာ ဆရာခ်ံဳဟာ အဲ့ဒီလို တီထြင္ ျပသခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပထမဆံုး ျပသတဲ့ ပန္းခ်ီျပပြဲလို႕ ဆိုႏိုင္မလားပဲ။
၁၉၁၁ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆရာခ်ံဳဟာ ရန္ကုန္ကို ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ပါတယ္။ ဘုန္းႀကီးလမ္းနဲ႕ က်ံဳးႀကီး လမ္းေထာင့္က ႏွစ္ထပ္ ပ်ဥ္ေထာင္အိမ္ ေလးခန္းတြဲမွာ ငွားရမ္း ေနထိုင္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ က်ားသူေဌးနဲ႕ ေတြ႕ဆံုၿပီး ေနာက္မွာေတာ့ ေနေရး စားေရးအတြက္ ပူစရာ မလိုေတာ့ဘူးလို႕ သိရပါတယ္။

ပန္းခ်ီေတာ္ ဆရာခ်ံဳ
ေရးသူ – ဦးမင္းႏိုင္

credit to မဟာရာဇာအံစာတုံး(The Mandalay Gazette)

Tin Maung Hlaing