၁။ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္က်ေရာက္ျခင္း
တတိယအဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲအၿပီး တြင္ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလံုး လူမ်ဳိးျခားလက္ ေအာက္ေရာက္ရွိခဲ့သည္။သူ႔ ကၽြန္မခံလို ေသာ တုိင္းရင္းသားအာဇာနည္ပုဂ္ၢိဳလ္ မ်ားက (၁၅)ႏွစ္မွ် ခုခံေသးေသာ္လည္း အားမတန္၍ မာန္ေလွ်ာ့ခဲ့ရသည္။
၂။ အိႏၵိယျပည့္လက္ေအာက္ခံဘ၀
ထိုစဥ္က အိႏ္ၵိယႏုိင္ငံသည္ ၿဗိတိ သွ်ကိုလိုနီႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး
ျမန္မာျပည္အား အိႏၵိယႏိုင္ငံႏွင့္တြဲကာ အိႏိၵယႏုိင္ငံ၏ လက္ေအာက္ခံအျဖစ္ထားရွိခဲ့သည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား မလုပ္ႏုိင္ေအာင္ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ႏွိပ္ကြက္ခဲ့သည္။သို႔ေသာ္ ၁၉၀၆ခုႏွစ္တြင္ ဘာ သာေရးအသြင္ ( YMBA)နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ ေရးအသင္းေပၚလာခဲ့သည္။
၃။ ဂ်ီ.စီ.ဘီ.ေအ
၁၉၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွား မႈကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္ေဆာင္ရန္ ဂ်ီ.စီ.ဘီ.ေအ အမ်ဳိးသားအသင္းႀကီး ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
၄။ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္
၁၉၂၀ျပည့္ႏွစ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒကို ေက်ာင္းသားမ်ားကန္႔ ကြက္ဆႏၵျပရာမွ ပထမေက်ာင္းသား သပိတ္ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
၅။ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး
ၿဗိတိသွ်ႏွင့္ျမန္မာပူးတြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျဖစ္သည့္ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို လက္ ခံေရးမခံေရးကိစၥေၾကာင့္ ဂ်ီစီဘီေအ ႏွစ္ ျခမ္းကြဲခဲ့သည္။
၆။ ခြဲေရးတြဲေရးျပႆနာ
ျမန္မာျပည္ႏွင့္အိႏၵိယျပည္ ဆက္ လက္တြဲထားေရး သို႔မဟုတ္ ခြဲထြက္ေရး ကိစၥေပၚလာ ျပန္ရာ ျပည္သူမ်ားက ခြဲ ထြက္လိုေသာ္လည္း၊ေငြရွင္ေၾကးရွင္တုိ႔ ၏ အရွိန္အ၀ါေၾကာင့္ မဲဆႏၵေပးပြဲတြင္ တြဲေရးဘက္က အႏိုင္ရရွိခဲ့ေလသည္။ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕ကလည္း ျပည္သူတို႔၏ ဆႏၵကိုရိပ္မိကာ ယင္းတို႔၏အက်ဳိးစီးပြား ကလည္း ခြဲလွ်င္ပိုေကာင္းဖြယ္ရာရွိသ ျဖင့္ ျမန္မာျပည္အား အိႏၵိယျပည္မွခြဲ ထုတ္ရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။ ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဆရာစံေတာင္သူလယ္သမား အေရးေတာ္ပံုေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
၇။ဒုတိယေက်ာင္းသားသပိတ္
ထိုအခ်ိန္က တကၠသိုလ္ေက်ာင္း သားသမဂၢဥကၠ႒ ကိုႏုႏွင့္အမႈေဆာင္ အိုးေ၀မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ဆန္း တို႔အား ေက်ာင္းထုတ္သည္ကို အေၾကာင္း ျပဳ၍ ဒုတိယေက်ာင္းသားသပိတ္ေပၚ ေပါက္ခဲ့သည္။
၈။ လို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးေခတ္
၀ိုင္အမ္ဘီေအႏွင့္ဂ်ီစီဘီေအအသင္း မ်ားကို ေခါင္းေဆာင္ေသာ တုိင္းရင္း သားအရင္းရွင္လူတန္းစားမ်ား ေနာက္ ပိုင္းတြင္ ရာထူးလုလာမႈေၾကာင့္ နာမည္ ပ်က္လာခဲ့သည္။၁၉၃၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဆို ရွယ္လစ္အသိရွိသူမ်ားႏွင့္တိုးတက္ေသာ အင္အားစုမ်ားပါ၀င္ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးကို ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ ခဲ့သည္။
၉။ ၉၁ ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရး
၁၉၃၇-ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအား (၉၁)ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေပးၿပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံ မွခြဲထုတ္လိုက္သည္။ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္၏ တုိက္႐ိုက္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္သို႔ေရာက္ရွိ ခဲ့သည္။
၁၀။ တတိယေက်ာင္းသားသပိတ္
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ကို ဗဟိန္း ႏွင့္ဗေဆြတို႔ကို ဖမ္းသျဖင့္ ေက်ာင္းသား မ်ားကန္႔ကြက္ဆႏၵျပရာမွ ဗိုလ္ေအာင္ ေက်ာ္က်ဆံုးရသည္။မႏၱေလးတြင္လည္း အာဇာနည္(၁၇)ဦးက်ဆံုးသည္။
၁၁။ ေတာ္လွန္ေရး၏အစ
တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး၀င္ သခင္ေအာင္ ဆန္းသည္ ျပည္ပအကူအညီရရန္အတြက္ ၁၉၄၀ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လ(၈)ရက္တြင္ ျမန္မာျပည္မွထြက္ခြာခဲ့သည္။ရဲေဘာ္သံုး က်ိပ္ကို ဂ်ပန္ျပည္သို႔ပို႔၍ စစ္ပညာသင္ ၾကားၿပီး ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္ ဗမာ့လြတ္ လပ္ေရးတပ္မေတာ္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
၁၂။ ဒုတိယကမၻာစစ္ႏွင့္ျမန္မာႏိုင္ငံ
၀င္႐ိုးတန္းႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ ဂ်ပန္သည္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ႏွင့္ပူး ေပါင္း၍ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕ တို႔အား တိုက္ထုတ္ခဲ့သည္။
၁၃။ ဂ်ပန္ေခတ္ျမန္မာႏုိင္ငံ
ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး (B.I.A) တပ္ မေတာ္ကို ဗမာ့ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ အျဖစ္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းသည္။ ၁၉၄၃ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ(၁)ရက္တြင္ ဂ်ပန္က လြတ္ လပ္ေရးေပးေသာ္လည္း အတုအေယာင္ လြတ္လပ္ေရးျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္သူတစ္ရပ္ လံုးသေဘာေပါက္ခဲ့သည္။ျပည္သူတစ္ ရပ္လံုး ဂ်ပန္၏ႏွိပ္စက္မႈကို ခံခဲ့ရသည္။
၁၄။ ဖက္ဆက္ေတာ္လွန္ေရး
ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးအဖြဲ႕ကို လွ်ိဳ႕ ၀ွက္စြာ ဖြဲ႕စည္းၿပီး ဂ်ပန္ကိုေတာ္လွန္ရန္ မဟာမိတ္တို႔ႏွင့္ပူးေပါင္းႀကံစည္သည္။ ၁၉၄၅ခုႏွစ္ မတ္(၂၇)ရက္တြင္ စတင္ ေတာ္လွန္သည္။ဂ်ပန္လက္နက္ခ်၍ ၿဗိ တိသွ်တို႔ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာသည္။
၁၅။ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္
၁၉၄၅ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ(၁၉)ရက္ တြင္ ေနသူရိန္ညီလာခံက်င္းပက၍ အဆို ပါညီလာခံမွ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးအဖြဲ႕ ကိုဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးျပည္သူ႔လြတ္ လပ္ေရးအဖြဲ႕(ဖဆပလ)ဟု ေျပာင္းလဲေခၚ တြင္ခဲ့သည္။
၁၆။ ျပည္လံုးကၽြတ္အေထြေထြသပိတ္
ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမန္စမစ္၏အစိုးရ အဖြဲ႕တြင္ လူထုကိုယ္စားလွယ္မဟုတ္ ေသာ ပုဂ္ၢိဳလ္မ်ား ရာထူး ယူမႈကို ဖဆပလ ႏွင့္အျခားလူထုအသင္းအဖြဲ႕မ်ားက ဆန္႔ က်င္ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပၾကသည္။ပုလိပ္အဖြဲ႕ ႏွင့္အမႈထမ္းသမဂ္ၢလည္း ေနသူရိန္ဆံုး ျဖတ္ခ်က္ကို ေထာက္ခံ၍ သပိတ္ေမွာက္ ၾကသည္။ သပိတ္မွာ ျမန္မာတစ္ျပည္လံုး ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားခဲ့သည္။
၁၇။ ဖဆပလအစိုးရ
ဘုရင္ခံ ဆာဟူးဘရန္႔ ေရာက္လာ ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္လုပ္ေဖာ္ ကိုင္ဖက္ ဖဆပလမွ ပုဂ္ၢိဳလ္မ်ားအား အမႈ ေဆာင္၀န္ႀကီးအဖြဲ႕တြင္ ပါ၀င္ရန္ဖိတ္ေခၚ သည္။ ျပည္သူတို႔က ယာယီအစီအစဥ္ အေနျဖင့္ လက္ခံသေဘာတူၿပီး သပိတ္ လွန္ၾကသည္။ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေခါင္း ေဆာင္၍ လန္ဒန္သို႔သြားေရာက္ၿပီး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အေရးဆို ခဲ့ရာ ေနာက္ဆံုးတြင္ ေအာင္ဆန္း-အက္ တလီစာခ်ဳပ္ျဖင့္ေျပလည္မႈရရွိခဲ့သည္။
၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ(၁၂)ရက္ တြင္ ပင္လံုညီလာခံက်င္းပ၍ တုိင္းရင္း သားေသြးစည္းညီၫြတ္မႈကို တည္ေဆာက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲရန္ တိုင္း ျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္အမတ္ေရြးေကာက္ ပြဲျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ(၁၉)ရက္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္အေပါင္းပါ၀န္ႀကီး မ်ား လုပ္ႀကံခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ဇန္ န၀ါရီလ(၄)ရက္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရယူေပးခဲ့ ေသာလံုး၀လြတ္လပ္ေရးအေကာင္အထည္ ေပၚလာခဲ့သည္။ဤသည္တို႔မွာ ျမန္မာ တို႔၏လြတ္လပ္ေရးျပန္လည္ရရွိမႈ ႀကိဳးပမ္း ခ်က္သမိုင္းပင္ျဖစ္သည္။လြတ္လပ္ေရး တည္တံ့ခိုင္ၿမဲမႈႏွင့္ႏိုင္ငံေတာ္တိုးတက္ဖြံ႕ ၿဖိဳးမႈတို႔အတြက္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္သြားၾကရမည့္တာ၀န္သည္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔အားလံုးႏွင့္အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္ သစ္လူငယ္တို႔၏ တာ၀န္ပင္ျဖစ္ပါသတည္း။
No comments:
Post a Comment